Türkiye’de Veri Haberciliği Üzerine Bir Değerlendirme
Sedat EROL
Beykent Üniversitesi
sedaterol.news@gmail.com
Şevki IŞIKLI
Marmara Üniversitesi
sevki.isikli@marmara.edu.tr
Öz/Abstract
Haberin, farklı görsel ve işitsel boyutlar kazandırarak gittikçe daha büyük kitlelere ulaşmasına imkân sunan çevrimiçi ortam hem gazetecilik pratiklerinin çeşitlendirmekte hem de haberin etkisini artırmaktadır. Veri haberciliği ve Türkiye’deki veri haberciliğinin gelişimini etkileyen unsurların analiz edildiği literatür taramasına dayalı bu analitik araştırmada, veri haberciliğinin hedef kitlesi, veri haberciliği eğitimi, medyanın olanakları ve açık veri politikaları gibi alanlara dair bugüne kadar literatüre kazandırılmış veriler incelenmiş, ulaşılan sonuçlar çeşitli araçlarla görselleştirilmiştir. Haberin sayısal içeriklerine karşı okurun yetersiz ilgisi, devletin ve ilgili diğer kurumların verileştirme ve kamuoyuna açık veri sunma konusundaki çekingen tutumları, medyanın yapısı ve işleyiş mekanizması gibi unsurların Türkiye’deki veri gazeteciliği pratiklerini belirlediği sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, veri haberciliğinin gelişebilmesi için ilişkili paydaşların aşmaları gereken bazı ciddi sorunlar olduğunu göstermektedir. Medyanın ekonomi-politik yapısı, hukuki alt yapı ve sayısal okuryazarlık gibi konularda toplumun hızlı adımlar atması gerekmektedir.
The online media, which allows the news to reach increasingly larger audiences by providing different visual and auditory dimensions, diversifies the journalistic practices and increases the impact of the news. Data journalism and based on the data of literature which analyzed the factors affecting the development of journalism in Turkey in this analytical study, the target audience of data journalism, data journalism education, media facilities and on areas such as open data policies examined rendered data on up to literature today, the results were visualized by various means. It has been concluded that insufficient attention of readers to the digital content of the news, the shy attitudes of the state and other relevant institutions that provide data and present publicly available data, the structure of the media and the mechanism of operation have determined the practices of data journalism in Turkey. This shows that there are some serious problems that stakeholders need to overcome in order for data journalism to develop. The society needs to take quick steps on issues such as the political economy of the media, legal infrastructure and digital literacy.
Kaynakça/References
- Arık, E. (2013). Yurttaş Gazeteciliğinin Günümüzdeki Görünümü: Twitter Gazeteciliği Örneği. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 274-287.
- Dağ, P. (30, 11 2016). Veri Gazetecileri için Temel Veri Kavramları: Veri Nedir, Türleri Nelerdir? . 7 4, 2017 tarihinde Veri Gazeteciliği: http://www.verigazeteciligi.com/veri-gazetecileri-icin-temel-veri-kavramlari-veri-nedir-turleri-nelerdir/adresinden alındı.
- Doğan, D. (2013). Yeni Medyada Demokrasi Sosyal Medya İfade Özgürlüğü için Dost mu Düşman mı? Yeni Medya Çalışmaları: Kuram, Araştırma ve Yöntem Uygulama ve Siyasa 1. Ulusal Kongresi (s. 210). Kocaeli: Alternatif Bilişim Derneği.
- Fulda, J. ve Neubert, S. (2013). Which Obstacles does Data-Driven Journalism. 11 24, 2017 tarihinde https://www.cs.ubc.ca/~jfulda/DataDrivenJournalism.pdf adresinden alındı.
- Gray, J., Bounegru, L. ve Chambers, L. (2012). The Data Journalism Handbook. Kaliforniya: O’Reilly Media.
- House, F. (2017). FManipulating Social Media to Undermine Democracy. 3 17, 2018 tarihinde Freedom on the Net 2017: https://freedomhouse.org/report/freedom-net/freedom-net-2017 adresinden alındı.
- House, F. (2017). Freedom on the Net 2017. 3 20, 2018 tarihinde Turkey: https://freedomhouse.org/report/freedom-net/2017/turkey adresinden alındı.
- Kalsın, B. (2017). Robot Gazeteciliğinin Yükselişi: Haber Odasının Yeni Çalışanları. B. Kalsın içinde, Tüm Boyutlarıyla İnternet Haberciliği (s. 26). Ankara: Gece Kitap.
- Kocacık, F. (2003, 05). Bilgi Toplumu ve Türkiye. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, s. 1-10.
- Koçoğlu, F. Ö. (2012). Veri Madenciliği Sürecinde Veri Ayrıklaştırma Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Bir Uygulama. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- MEB. (2015). PISA 2015 Ulusal Raporu. Ankara: MEB.
- Merih, K. (2017, 3 2). R Yazılımı Veri Görselleştirme ve Datamining. 1 8, 2018 tarihinde Bilişim.io: http://bilisim.io/2017/03/02/r-yazilimi-veri-gorsellestirme-datamining/ adresinden alındı.
- Newman, N., Fletcher, R., Kalogeropoulos, A., Levy, D. ve Nielsen, R. K. (2017).
- Reuters Institute Digital News Report. Oxford: Reuters Enstitüsü & Oxford Üniversitesi.
- OECD. (2017). Open Government Data. 4 5, 2018 tarihinde OECD: http://www.oecd.org/gov/digital-government/open-government-data.htm adresinden alındı
- Open Knowledge International, Why Open Data. 1 22, 2018 tarihinde Open Data Handbook: http://opendatahandbook.org/guide/en/why-open-data/ adresinden alındı.
- Open Knowledge International. (2016). Turkey. 4 4, 2018 tarihinde Global Open Data Index: https://index.okfn.org/place/tr/ adresinden alındı.
- Rogers, S. (2011). Data Journalism at the Guardian: What Is It and How So We Do It? 11 23, 2017 tarihinde The Guardian: https://www.theguardian.com/news/datablog/2011/jul/28/data-journalism adresinden alındı.
- T.C. Başbakanlık. (2003). Bilgi Edinme Kanunu. Ankara.
- TGC. (2016). İfade ve Basın Özgürlüğü. Ankara.
- Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. İstanbul: Koridor.
- TÜBİTAK. (2018). Açık Veri / Devlet Politikası. 1 6, 2018 tarihinde Dijital Dönüşüm: https://www.dijitaldonusum.gov.tr/acik-veri-devlet-politikasi/ adresinden alındı.
- TÜİK. (2017, 7 27). Basın Odası Haberleri. 3 22, 2018 tarihinde TÜİK: http://www.tuik.gov.tr/basinOdasi/haberler/2017_40_20172707.pdf adresinden alındı.
- TÜİK. (2017). Eğitim İstatistikleri. 4 5, 2018 tarihinde https://www.tuik.gov.tr/PreIstatistik-Tablo.do?istab_id=1606 adresinden alındı.
- TÜİK. (2017). Ulusal Eğitim İstatistikleri. 3 24, 2018 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=130&locale=tr adresinden alındı.
- UNICEF. (2017, 7). Building the Future: Children and the Sustainable Development Goals in Rich Countries. UNICEF.